Ajax – Panathinaikos: Fabeltjeskrant op Wembley

Ajax – Panathinaikos was de finale om de Europacup voor landskampioenen van 1971. De wedstrijd werd gespeeld op woensdag 2 juni in het Wembley stadion in Londen. De wedstrijd eindigde in een 2-0 overwinning voor de Amsterdammers na doelpunten van Dick van Dijk, na een voorzet van Piet Keizer, en Arie Haan, na een steekbal van Johan Cruijff.

De meeste voetballiefhebbers kennen deze feiten wel, ze kunnen waarschijnlijk ook nog het grootste deel van het team op te noemen dat glorieerde die avond, sommige dreunen misschien wel de hele opstelling op, gevolgd door een ‘ik was er bij’. Andere weten direct te melden dat het Ajaxshirt dat werd gedragen onlangs is uitgeroepen tot het allermooiste.

Het is allemaal genoegzaam bekend.

Maar toch zijn er rond deze wedstrijd een paar unieke feiten te noemen die je misschien nog niet kent:

Opstellingen Ajax – Panathinaikos

Ik tikte ooit een officieel programma van deze wedstrijd op de kop en kwam er achter dat de wedstrijd tussen Ajax en Panathinaikos vooraf werd gegaan door een uitgebreid muzikaal programma dat werd verzorgd door zo’n typische Engelse fanfare; The Band of the Corps of Royal Engineers, in dit geval. Zij brachten een tiental muziekwerken ten gehore om het binnenstromende publiek te vermaken. Daar zaten ook een paar stukken tussen om de supporters van beide teams welkom te heten, The Streets of Athens en Fabeltjeskrant, maar ook werd er een Brazilian Festival gespeeld en werd er afgesloten met A hot time in the brasses tonight.

Dat muzikale programma begon om 18:30 uur en duurde tot 19:35 uur, waarna de ploegen het veld op kwamen, een elftalfoto lieten maken en om 19:45 uur was dan de aftrap. In de rust van de wedstrijd kwam het muziekkorps weer het veld op voor een marching display waarna de wedstrijd verder zou gaan en om 21:25 zou eindigen. Vervolgens was het tijd voor de presentation of the cup and medals door de president van de UEFA, de heer Gustav Wiederkehr. De Duitse versie van Heintje Davids.

Hoewel het in die tijd gebruikelijk was om wedstrijden te spelen met de rugnummers 1 tot en met 11, iets dat de Grieken die avond ook deden, week Ajax daar van af en zo is de startopstelling in het programmaboekje nog wat vaag. Het hele team, inclusief wisselspelers, wordt genoemd met de latere invallers Blankenburg (rugnummer 12) en Haan (15) waartussen basisspeler Cruijff (14) staat. Rugnummer 5, ontbreekt in de lijst, Ruud Krol was dan ook geblesseerd. Alleen dat Sies Wever de reservekeeper was wisten de Engelsen zeker.

Extra tijd en replay

Mocht de wedstrijd in een gelijkspel eindigen dan zou er een verlenging volgen van een half uur en als het dan nóg niet was beslist dan zou er een replay worden gespeeld. Geen penaltyserie dus. Die eventuele replay zou twee dagen later, op vrijdag 4 juni, gespeeld worden in het stadion van Sheffield Wednesday FC; Hillsborough. Het stadion dus waar, 20 jaar later, één van de grootste voetbalrampen in de geschiedenis plaatsvond.

De scheidsrechter die avond was Jack Taylor, de man die in 1974 de finale van het WK floot en Johan Cruijff al in de eerste minuut een penalty gaf. Hij was ook de man die in 1976 de halve finale van het EK floot en in die wedstrijd (Nederland-Tsjechoslowakije) rode kaarten trok voor Van Hanegem en Neeskens. (tekst gaat verder onder de afbeelding)

Supporters Ajax en Panathinaikos

Hoeveel supporters van Ajax die avond in het Empire stadium aanwezig waren is moeilijk te zeggen, maar het zullen er zeker 30.000 zijn geweest. Er waren overigens ook tienduizenden Panathinaikos fans aanwezig, maar die werden overstemd door de Nederlanders die veelal met toeters hun enthousiasme betoonden. Het was voor de schrijver van het boek Glorious Wembley een bron van irritatie, hij hield niet zo van Ajax hooters:

Wembley spectators hitherto had been unaccustomed to the cacophony of Ajax hooters and horns which has become a now familiar part of some Dutch and German crowds. It is a deplorably selfish practice, marring enjoyment for the majority. If no official restaint can be imposed, it is surely only a matter of time before transistorized gadgets with disco-style volume add to such nonsensical din.”

Wembley stadium was die avond al voor de derde keer het toneel van de finale om de Europacup voor landskampioenen. Eerder was het stadion al de plaats van handeling van de finale van 1963, waarin AC Milan met 2-1 won van Benfica, en 1968, waarin Manchester United datzelfde Benfica versloeg met 4-1. Dat resultaat kwam overigens pas in de extra tijd tot stand.

Het seizoen 1970-1971 was de zestiende editie van de strijd om de ‘cup met de grote oren’ en pas de eerste keer dat Real Madrid niet deelnam aan het toernooi. De -toen- zesvoudige winnaar was geen landskampioen geworden in Spanje en kon zich zodoende niet inschrijven voor het toernooi. Ze speelden een paar weken eerder wel de finale om de Europacup voor bekerwinnaars, waarin ze in de replay verloren van Chelsea. Die finales werden overigens gespeeld in Athene in het stadion van Olympiakos.

Dat de finale van 1971 werd gespeeld tussen twee clubs uit de hoofdsteden van een land was ook redelijk uniek, dat was in de vijftien eerdere edities van Europacup pas twee keer eerder gebeurd; Benfica-Real Madrid (5-3 in het Olympisch stadion in 1962) en Real Madrid-Partizan Belgrado (2-1 in het Heizelstadion in 1966).

Zeta Apostolou

De meest opmerkelijke anekdote over de finale van 1971 is waarschijnlijk het verhaal dat het Griekse equivalent van Brigitte Bardot, of Marilyn Monroe, de blonde ‘zeer explosieve sexbom‘ Zeta Apostolou zichzelf als premie beschikbaar had gesteld voor de keeper van Panathinaikos.

Of het nu vaste keeper Takis Ikonomopoulos, of reservekeeper Vassilis Constantinou was interesseerde haar niet. Maar ze had beloofd dat ze de keeper van Panathinaikos mee zou nemen naar een lang ‘hot’ weekend in een hippiegrot op Kreta als Panathinaikos de Europacup zou winnen. Die belofte kwam bovenop een aantal andere toezeggingen van rijke Grieken als scheepsmagnaat Onassis en een aantal kunstenaars en kolonels van de regering, die de ploeg waren toegezegd als ze zouden zegevieren.

Maar helaas voor de Grieken boorde Dick van Dijk de hoop al na enkele minuten de grond in en stampte de rest van de Ajacieden die grond nog verder aan in de redelijk eenzijdige finale. Er gaan zelfs geruchten dat de Griekse keeper, wiens naam ook verkeerd in het officieel programma opdook, met zijn gedachten al in die hippiegrot zat en daardoor de kopbal van Van Dijk totaal niet aan zag komen.

Of Ajaxkeeper Heins Stuy in de zomer van 1971 nog in een hippieboerderij in Ruigoord is opgedoken is altijd onbekend gebleven…